• O nas
  • O chartach
    • O rasach
    • O komunikacji
    • O hodowli
    • O bieganiu
    • O żywieniu
    • O zdrowiu
    • O historii i pochodzeniu
  • Nasze charty
    • Borzoj
    • Greyhound
    • Saluki
    • Mioty
    • Osiągnięcia
  • Varia
    • Poczytajki
    • Psiewodnik
    • Spotkania
    • Podróże
    • Przyjaciele
    • Książki
    • Polecam
    • konkurs literacki
  • english reads
  • Kontakt

z Jurajskich Biskupic

dreams come true if you really believe

O historii psów i chartów

Pies w Encyklopedii Staropolskiej Zygmunta Glogera

3 stycznia 2022 · By Agata Lis

W przedświątecznym ferworze usuwania kurzu z biblioteki, przykleił mi się do łap opasły tom Encyklopedii Staropolskiej Zygmunta Glogera. Charta pod jego nazwą znaleźć nie mogłam, ale pod hasłem pies, i owszem. Zobaczcie co o psach pisze autor:

PIES
Do myśliwstwa używano w Polsce psów gończych zwanych ogarami, wyżłów zwanych legawymi, chartów, jamników czyli taksów, oraz brytanów, kundlów i pijawek do szczwania grubego zwierza. W rejestrach pozostałości po Zygmuncie Auguście psy tropowe, czyli ogary nazwane są ‚ślednikami’ a psy wielkie do szczwania zwierzyny nazwane ‚wzłamnikami’. Każdy z tych głównych gatunków dzielił się jeszcze na rozmaite poszczególne, których liczono w Polsce przeszło 30, zwykle nazywanych od krajów, z których pochodziły. Głosy psów dzielono na: jadowite, rzewliwe, chrapliwe, klarowne i niedbałe. Pies: brzechał, ujadał, wył, skomlał. Piesek pokojowy królewicza Zygmunta I zwał się Bielik. Widocznie cała rodzina podobnych psów pełniła służbę pokojową u Jagiellonów, bo i króla Aleksandra nawet w kościele – jak to widać z współczesnych miniatur – nie opuszczał inny biały piesek, zapewne tej samej rasy, co Bielik jego brata. Dochowały się nazwy psów Zygmunta Augusta: Greiks i Sybilla. Wśród psów Stefana Batorego była Śmiga, Obrócica, Karwat i Szukaj. Były nazwiska psów wyłącznie nadawane tylko pewnym gatunkom; tak np. ogarom dawano najczęściej: Cymbał, Grzmilas, Zagraj, Buffon; chartom: Dzidka, Lotka, Dolot, Doskocz, Sokół, Sarna, Strzałka, Igła, Śpilka, Pytel, Capaj, Chwytacz, Łapaj, Porwisz, Zoczna. Miana psom legawym dawano zwykle od ptaków, np. Bekas, Słomka. Brytanów i wielkich kundli nazywano: Ostroząb, Ścinaj, Załeb, Mężeń, Obal, Rozbój, Połóż, Porwisz. Pieski pokojowe nosiły nazwy: Finka, Miluś, Bielik, Wiernuś, Czarnuś. Kundlom podwórzowym dawano nazwy: Kruczek, Łysek, Burek, Cygan, Siewka, Murzyn, Pielek, Dziun, Mucha, Mucek, i t.d. Gdy raz w Wilnie wobec Zygmunta I psy niedzwiedzia brać nie chciały, król JMć jął mówić: Wiele te psy okarmić musiano.
Prosił raz doktor Boysius Maurus o psa dobrego na zające. Pytał go wojewoda, jeśli chce wyżła czy ogara? Hiszpan, nie rozumiejąc, pytał, co znaczy wyżeł, a co ogar? – Tegoli – prawi WMć chcesz, który najduje, czy tego, który ugoni? Odpowiedział Hiszpan: – Tego ja chcę, który najdzie i ugoni.  – Statut Kazimierza W. nakazuje, że właściciel który ukąsił kogo, wtedy nie płaci kary, jeżeli przysięgnie, jako nie poszczwał (Vol.leg.I, f.30).
Prawo zaś z r. 1420 powiada, że psa cudzego w szczwaniu zwierza ktoby potajemnie, albo gwałtem wziął, winę 3 grzywny za psa, a drugie 3 onemu, którego był pies zapłacić powinien (Vol.leg.I,f.81).

 

 

Print Friendly, PDF & Email

Podziel się

FB
Tweet
Email
Pin
Poprzedni
Następny

boutique dla psów i ich właścicieli

O mnie

Z Jurajskich Biskupic

Charty - nie bez kozery nazywane są psią arystokracją. Od wieków towarzyszą carom, królom, szejkom. Są inspiracją dla wielu artystów. Harmonia ruchu i budowy z pewnością dołożyła się do tego, że wrażliwi na piękno otaczali się nimi. Dla jednych charty są podbudowaniem ego, bo kojarzone są zwykle ze sferami wyższymi. Ale są też i tacy, dla których ich widok i możliwość obcowania na co dzień jest estetycznym doznaniem, które z pewnością może zmienić życie. Niech charty są z nami. I barwią dni kolorami historii, otaczają pięknem i malują różową aurę. Niech zmieniają szarą rzeczywistość w kolorowa bajkę. Agata - borzojem została zainfekowana w wieku lat 6-ciu. W 2002 roku spełnia marzenia kupując pierwszego borzoja z podmoskiewskiej hodowli Belyh Nochey. Uzależnia się od nich w bardzo szybkim tempie. Działa, hoduje i popada w coraz to głębsze uzależnienie, które teraz nazywa się CHARTY. Szczęśliwa właścicielka stada przecudownej psiej arystokracji, która zmieniła jej życie w pasjonującą przygodę. Dzięki przyjaciołom - pasjonatom, którzy pozwalają publikować swoje poczytajki o innych rasach chartów pokazuje ich piękno i wyjątkowość.

Instagram post 18000309010606553 Instagram post 18000309010606553
Instagram post 17961976025209771 Instagram post 17961976025209771
#borzois #borzoilife #borzoilover #puppygram #dogs #borzois #borzoilife #borzoilover #puppygram #dogsofinstagram #longnose #borzoimoments #borzoimodel #borzoimeme #dogsathome #borzoilove #instaborzoi #borzoing #longdog #uniquedogs #excellent_dogs #longdoggo #russianwolfhound #russianwolfhoundsofinstagram #longdoggosclub
Instagram post 17982829285832192 Instagram post 17982829285832192
#borzois #russianwolfhound #russianwolfhoundsofins #borzois #russianwolfhound #russianwolfhoundsofinstagram #longnosedog #sighthoundlove #uniquedogs #giantbreed #poland#wolfhound#hound#instadogs #dogoftheday #borzoioftheworld #doglover #borzoilife#dogphotography #dogmodel #dogfashionista #instadogsfeature #dogphoto #doggielove #bestwoof #woofwoofpuppies #dogsinwinter #winter #coldweather #borzoi #borzoje #chartyrosyjskieborzoje

O nas

Nasze zwierzęta od dawna mają duży wpływ na nasze życie, z dnia na dzień próbują uczyć nas odczuwać i odbierać otaczający świat na ich sposób. Dla nich to pracujemy na drugi etat - szkoląc się, trenując i starając się zrozumieć.
A z pewnością - poczuć.

Bądź z nami

  • Instagram
  • Pinterest

Ostatnie teksty

  • Natura, natura – złożoność natury chartów rosyjskich
  • Pies na wakacjach, czyli etykieta psiarza
  • 50 kolorów borzoja – biały
  • 50 kolorów borzoja, czyli umaszczenie charta rosyjskiego
  • Miot E z Jurajskich Biskupic 2022

Copyright 2023 z Jurajskich Biskupic ©
created & powered by Chartbeat