na zdjęciu szczenięta w umaszczeniu czerwono-białym,
widoczny czarny kolor znika z czasem
Chyba w żadnej innej rasie nie ma tylu kolorów, co w chartach rosyjskich. Frywlona dowolność w nazewnictwie umaszczenia panoszy się w rodowodach naszych psów. Umaszczenie jest wpisywane dokładnie tak, jak widzimy, a że każdy widzi co innego, w rodowodach naszych psów zapanował bałagan. Nie reguluje tego ani Klub Charta, ani Związek Kynologiczny w Polsce, mamy więc borzoje kremowe, beżowe, złote, biszkoptowe łaty, szare, srebrne, tricolory i co tylko przyjdzie nam do głowy. My wpisujemy umaszczenie w metrykę, a dział rodowodów ZKwP przyjmuje te wpisy i odwzorowuje w rodowodzie.
Oczywiście wiemy, że kolorami eliminującymi psa z hodowli, w/g aktualnego wzorca jest kolor błękitny i czekoladowy/brązowy i takich podejrzewam nikt nie wpisuje, choć ręki nie dam sobie odciąć. Co mówi wzorzec w tej materii?
‚UMASZCZENIE:
Białe, pastelowe w różnych odcieniach (płowe, płowo-szare, płowo-srebrzyste, jasne z jasno szarym nalotem), jasno rude lub jasno szare przy skórze, z ciemniejszym rudym lub szarym kolorem podstawowym, rude z czarnym nalotem (sobolowe) często z czarną maską, szare (od żółto-szarego do barwy popiołu, pręgowane: pastelowa, ruda lub szara maść podstawowa z ciemnymi pręgami, jak żyłki w marmurze. Czerwone, czarne i wszelkie kolory pośrednie. Każda z tych maści może być jednolita, łaciata i z podpalaniem, zazwyczaj każda maść jest jaśniejsza na spodzie ciała i kończynach. Wszelkie umaszczenia od białego do czarnego w dowolnych kombinacjach, wyjątek stanowią maści rozjaśnione, którym nie towarzyszy czarny nos: czekoladowa, błękitna, izabelowata (lila) i ich odcienie.’
Za dużo ze wzorca nie wyciągniemy, jeśli chodzi o określenie koloru umaszczenia psa, czy suki. Jeśli ktoś będzie chciał wpisać pastelowy, to pewnie i tak zostanie wpisany, bo dokładnie tak napisano we wzorcu.
Kolor pojawia się jeszcze we wspomnianym wzorcu w wadach dyskwalifikujących:
‚Maść czekoladowa, kakaowa, kawowa, błękitna, izabelowata (lila) i wszelkie
umaszczenia rozjaśnione, przy których trufla nosa nie jest czarna.’
Tak dla początkującego, jak i doświadczonego hodowcy problem nazewnictwa wciąż istnieje. Tym bardziej, że w rasie rodzą się szczenięta, których kolory w szczenięctwie zdecydowanie różnią się od tego docelowego w wieku dorosłym.
Przeglądając opisy umaszczeń przyjętych przez różne kraje, czy organizacje, pokusiłam się o ich usystematyzowanie i porównanie. Mam nadzieję, że rozjaśni to wiele nieścisłości i łatwiej nam będzie nazywać umaszczenia w naszej kochanej rasie.
Jeśli oprzemy się o to, co zostało już stworzone, to z pewnością temat będzie można ująć w ramy. Spory w tej materii stale obserwujemy nawet tam, gdzie charta rosyjskiego wyhodowano, czyli w Rosji.
W głównej mierze wynika to z faktu, że niewiele osób wie, jakie umaszczenie jest typowe, a jakie nie dla tej rasy. Dlatego cofniemy się do historycznych zapisów i protoplastów.
To, o czym powinniśmy pamiętać, to fakt, że pierwszy wzorzec charta rosyjskiego pisany był przez miłośników i hodowców tej rasy. Położyli oni nacisk na te umaszczenia, które sami preferowali i hodowali. Stety/niestety wzorzec stał się dla wielu hodowców w Europie i na Świecie dokumentem z wytycznymi, na których bazowali. Oczywistym jest również, że preferowali wspomniane w nim umaszczenia płowe i szare. Był to jednak dokument historyczny jednego autora, nie traktujący o całości, a li tylko o upodobaniach.
Mniej więcej w tym również czasie Dimitri Valtzov w jednym z magazynów opublikował artykuł dotyczący charta rosyjskiego:
Kolor umaszczenia u borzoja rozpoczynając od czarnego, powinien przechodzić przez wszystkie odcienie, aż do białości. Sierść powinna być delikatna, jedwabna, układająca się w fale.
Jeden z większych hodowców chartów rosyjskich Ozerov napisał, że hodowla, w której psy w rodowodach prezentują całą gamę kolorów, powinna być preferowana, a niżeli hodowla, w której występuje tylko jeden kolor umaszczenia. Patrząc na różne zapiski z tego okresu, trudno jest zorientować się w tym, co jest prawidłowe, albo typowe dla rasy. Ale jeśli cofniemy się jeszcze trochę, czyli do chartów krymskich i górskich, temat umaszczenia oraz to, dlaczego tak ważne jest umaszczenie trochę nam się rozjaśni.
Jakkolwiek każdy hodowca miał swoje upodobania w zakresie umaszczenia, to jest ono ściśle związane z typem charta. Trudno postawić jednoznaczne tezy, jeśli nie każdy z ważnych i cenionych hodowców mógł być publikowany. Nadmienić trzeba również, że preferencje kolorystyczne wynikały również z wczesnej selekcji. Zostawiano takie szczenięta, jakie danemu hodowcy się podobały, resztę najczęściej topiono.
Dziś wiemy o wiele więcej, wiemy skąd wynika kolor i jakie umaszczenie jest typowe dla rasy. Jednak wciąż problem z nazwaniem umaszczenia istnieje. Postaram się przejść z opisami przez trudne do nazwania kolory borzoja. Pogrupuję je w/g koloru podstawowego.
Poniżej linki (będą aktywne z czasem) do artykułów o poszczególnych umaszczeniach:
BIAŁY
PŁOWY
CZERWONY
CZARNY
SOBOLOWY
PRĘGOWANY
SZARY
